کدو ۔۔۔۔ پول کار: غمخوارحیات

براہوئی خلقی ادب آن

اسکہ اسکہ اسہ سوداگرئس ۔ اونا اِر امسڑاسُر۔ اسٹ نا پن یاقوت ئس ایلو نا پن اسک لال ۔
اڑتومامسنک رنگ وصورت اٹ باز زیباو رنگینہ اسُر۔ اوفتا لمہ باوہ اوفتے باز دوست تخاسُر۔ لمہ تہ تینا اڑتوما مسن تے کن وڑوڑنا بلوچی دوچ نا پُچ جوڑ کریکہ اوفتے بیرفیکہ تو دافک پین زبیدار خننگارہ :
اڑتومامسن تہ لخ ٹی خرونوخوارہم تفوک اسُرہرافتے لمہ تہ سیداسے آن دَم کرفیسس کہ کنا مسنک نظر مفس۔ لال ویاقوت اُراٹی اوار دُتک و کُڈکی گوازی کریرہ وخت وخت اوفک ششک واِشٹافو ہم کریرہ :
اوفتا ہمسایہ تہ مسنک ہم اوفتون گوازی کہ بسُرہ ولے لال ویاقوت تینا اُراغن ہچ پیشن انتورہ اوفتا سنگت آک اوتے باز زاری منت کریرہ کہ کنبو پیشن گوازی کین ولے دافک پاریرہ اخہ ننا لمہ باوہ منپسہ نن پیشن ہچ بفنہ ہنداڑے اُرانا تہٹی گوازی کینہ !۔
اسہ دے ئس دُن مس کہ اوفتا باوہ اونا لمہ ءِ طبیب اسے آ دریسس اوفتا سنگت آک بسُر اُراٹی دافتے خنار کہ لال ویاقوت نا لمہ اسک اینو اُراٹی افس تو اوفتے پاریر کانبو مُلک آتئے سیل ءِ کہ ۔ دافک پاریر اخہ ننا لمہ بریک پدا ننتون جنگ کیک پاریر اوفتا وخت اسکان نن نم پدی برینہ ۔ کانبو مُلک آتئے اندن مِزہ کیک گوازی داڑے تواڑدے اُراٹی پُخُت اُرے گوازی کیرے پیشن ءِ سیل کبو :
اوفتا ہم اُست باسس سر ہلکر ہنار سنگت آتون تینا مُلک آتا پارہ غا دیرہ وشعر خلسہ اُراغن جوان مُرہنار ۔ اوڑے اوفک باز گوازی کریر شُغل کریر ، مخار ‘دے دیگر مس ۔۔۔
اوفک خنار کہ دے قبلہ ئی کنڈآن اسہ بھلو مُج ئس مون مون آسمانے ہلسہ اوفتا پارہ غا بننگ ءِ ۔ دا کل آک پاریر موٹوک کانبو دامُج اگہ ننے رسیف ئے تو کل ے ننا بال ایتک ۔۔۔
دُن پارسہ اوفک اُراکن رُم کریر ۔ ہندا وخت آ لال کہ کلان چُنک ئس اونا گُد شنزہ سے تون آوشنگا اختہ مس ۔
کسے لال نا خیال نا متؤ اونا ایڑ یاقوت ہم پدی چَک خلتوکہ لال اوفتے آن پَرینگانے پدسلیسُنے ۔
اینگان بھلا مُج (طوفان ) بس لال ءِ سرمس ۔
کودک انگا لالے بھلا تہوبال تس خلیس آن اوغا گُدتہ اِلنگااو دابوچ تون اوڑینگااے کَڈ اٹ تما۔۔۔
اونا نازُرکنگاخنک مِش تے آن پُر مسُر۔۔۔
اوبس کَدوسے نا خڑکا سر مس ۔
کَدو لالے پارے ’’برک ای نے تینا بغل ٹی کیو‘‘
کدوارفے لال ءِ تینا پھڈ اٹ کرے
لال وخت ئس کدونا پھڈ اٹ ہنا تو خنا کہ انت زیباؤ ندارہ سے ۔ بھلوشاروبازارسے ۔ اوبازار ٹی سرخلک وڑوڑنا گِڑاک دکان تیٹ سواروک اسُر۔ ہررنگ نا مٹھائیک ۔ گوازی نا گِڑاک ۔ دوتک آک ۔ پُچ وپازوارک!
اوخنا اسہ بگجت ئس لَٹ دوٹی رُم کرسہ ہننگ اس۔
لال اودے سوج کرے’’مامااَلا نی ہرانگ رُم کرسہ ہننگ اُس ؟‘‘
بگجت پارے ’’چُنا کنا بَگ ہندانگ پرینگانے بسونے اودے پٹنگ اُٹ‘‘
مون مُستی ہنا تو خنا کہ اِرابندغ دون اسے آن دیر کشنگو
سوج کرے تہ نم انت آکن دیر کشنگُرے؟
پاریر’’داسا ننا کُربریک داڑے دیر کننگ کن اوفتے کن دیر کشنگ اُن !‘‘
لال مونی ہنا تو خنا کہ اسہ نمہ داروماڑی سے اوہنا ہنداماڑی ٹی پہے آ۔
داٹی چندی کوٹیک اسُر کوٹی تیٹ وڑ وڑنا کونٹ وغالیک شاغوک اسُر ۔قسم قسم نا سازوسامانک تخوک اسُر ولے بندغ ذات نا داٹی درک الو !۔
ماڑی نا مون اٹ باززیباو باغ ئس اسک لال ہموباغ اٹ ہنا پھل ودرخت آتے سیل کریکہ ہرافتے آ ہروڑ نا میوہ غاک لڑونج اسُر ۔
رنگ برنگی آپِرک ومُلاوک اسُر ۔اودافتا سیل اٹ مشخول مس ۔
اینگان اونا لمہ باوہ سخت فریشانی ٹی لال نا پٹنگ اٹ غٹ خلق ءِ اسٹ کریر۔
ہرکسے سوج کریرہ نی لالے خنتانُس ؟
اوفک پاریرہ لالے تو تہو درے !۔
ہربوچ ،ہربئے ، ہرجِرّ ، ہرفصل ، کٹغ ، گَلوکل آن سوج کریر ولے دافک ہم ہنداپاریر کہ لال ءِ تہودرے
اونا لمہ باوہ بسُر کَدو ءِ سوج کریر
کَدو!کَدو! لال ءِ خنانُس نی کَدو
کَدوپارے !۔
دردکَدو، خاک کَدو، ہس دا کَدو، زار کَدو
لالے ہراوخت واخنا پابو کَدو
لالے ہمو بھلا تہوتینتودرے
لال نا لمہ باوہ ہنار مُلک آتیٹ سردَرا ونت شپادلال ءِ پٹارخنتور
توفریشانی ٹی پدی بسُر کدو نارہی آ اودے سوج کریر
کَدو!کَدو! لالے خنانُس نی کَدو
کَدوپارے !۔
دردکَدو، خاک کَدو، ہس دا کَدو، زار کَدو
لالے ہراوخت واخنا پابو کَدو
لالے ہمو بھلا تہوتینتودرے

اوفک نااُمیت مسُر اوکان ہنار ۔ لال استا اُرانا نوکروچاکر ک بسُر کَدوءِ سوج کریر تو اوفتے ہم کَدوہنداوڑ ورندی تس
دردکَدو، خاک کَدو، ہس دا کَدو، زار کَدو
لالے ہراوخت واخنا پابو کَدو
لالے ہمو بھلا تہوتینتودرے

نیٹ آلال نا باوہ ہنا پدبین و بلہ سے پیسہ تس پارے کنا مسڑنارَنداتے ہُر کہ اوہرانگ گم گار مس ۔
بلہ وختس لال نارَنداتے ہُرا تو پارے لال تو کَدو نا پھڈ اٹ دوتک گوازی کننگ ئے !
لال نا باوہ ھبکہ مرسہ پارے نن غٹ کَدو ءِ دیچا اٹ وار سوج کرین کہ نی لال ءِ خنانس
اوغٹ ءِ ہنداورندی تس کہ
دردکَدو، خاک کَدو، ہس دا کَدو، زار کَدو
لالے ہراوخت واخنا پابو کَدو
لالے ہمو بھلا تہوتینتودرے

بلہ پارے اڈ کبو ای دا کَدونا دواءِ جوان چاوہ ۔
بلہ بس ہمو بھلا کَدو آن سوج کرے
کَدو!کَدو! لال ءِ خنانس نی کَدو
کَدوپارے !۔
دردکَدو، خاک کَدو، ہس دا کَدو، زار کَدو
لالے ہراوخت واخنا پابو کَدو
لالے ہمو بھلا تہوتینتودرے

بلہ پارے :
بس کہ دَلّار ، نا باپائک کہ لالے نی درینس ، لالے جوانی ٹی ننے ایت نہ تو نے تڑیوہ !۔
بلہ ارفے کَدوئے ول آن تہ کَشکا کاٹم آ تخا سرہلک ۔
اُراٹی بلہ کَدوءِ غٹ آتا مون آ تخسہ پارے ۔ داسا دا کَدوءِ تیزوکتاراسے ٹی نیام آن کَپ کیوہ ۔ مِلی تے تہ کشیوہ ۔
پدادادے بھلو دیگ اسے ٹی بیٹ کیوہ شام ءِ ڈال ڈبیلی ئس کیوہ تہ تریت کیوہ کنیوہ !۔
ہنداڑتون لال کَدوآن دِرِک تس پیش تما۔ تینا لمہ وباوہ نا پیشانی آن دروت الک
پارے پارے :
ابا۔۔۔!ابا۔۔۔! کَدو ءِ کپ کپیرئے کدوکنے کمک کرینے اوکنا سنگت ءِ !۔
ای کَدوئے کس ئے تفرہ ۔ کَدو کنے بھلا مج آن بچیفے تینا پھڈ اٹ کرے !۔
کَدو داساہم لال نا اُراٹی ئے اوفک ہڑدے اوار گوازی کیرہ۔۔۔