شک ئے پائدگ ۔۔۔ گوہر ملک

روسی قصہ

پلیگایک جاہلیں جنینے اَنت ۔ بلے آنہی مرد یک وانندگیں و قابلیں کاریگر ے اَت، آنہیا ہمے ہبرئے سک ارمان اَت کہ آنہی آئی جن پرچہ ناوانندہ اِنت۔
یک روچے ہبرہبرئے تہا دیست کہ جنین ئے تب و ش اِنت و دیمے روشنا اِنت ، تہ گوئشتی پلیگاتہ وتی نامئے نوشتگ کنگا بزان ۔تئی نام تو سک آسان اِنت‘‘۔
’’بَلے ترا چہ اشیا چے پائیدگ بیت ؟’’ پدا وتی مرد ئے جوابئے ودارے نہ کُرت و گُشتے ، کہ ’’منی لنکُک شرَیّ ءَ قلم ءَ زرت نہ کننت من چون نوشتہ کُرت کنین؟۔شرّہمیش اِنت کہ منی زندا بل ووتی زہگانی تعلیم ئے کوشتا بکن‘‘۔
پیلگا ئے مرد چُپ بُوت ۔ او آئراانگہ وحد ہم نیستت کہ بنندیت و گوں آئی سر بجنت ۔ اویک روچے آنہیا پہ پیلگا ءَ یک کتابے آورت ۔اے کتاب روسی زبان یاد دئیگ ءِ اولی کتاب اَت ۔ او پہ نوکیں و ڈو ڈولا نبشتہ او شرکنگ بوتگت تاکہ پہ وانگا آسانی ببیت او آزوت زبانا یات بکنت، وانگ بزانت۔پلیگا کتابا چپی راستی کُرت اوچا رت او یک کنڈے آہیر کُرت او دلا گشت کہ زہگانی کارا کیت ۔ او پدا زوت زوت وتی مرد ئے کوٹا زرت وآئی چانکانی گِرگ اواگڑی ءَ لگّت۔
آئی دست کوٹئے تہے جیبا لگت تہ محسوسے بوت تہا ئے کا گِدے وڑیں چیزے اَست۔ دلا ئے گشت بلکہ روبلے ۔ بلے دست کہ جیبا بُرت او کشتئی اے تہ خطے، من ہنچووش بوتاں کہ آروبل اِنت۔ او نبشانک ءِ سک زیبا او جلوہ ناک اَنت ۔ پلیگا ئے دل پُرشت۔ او دلا گشتے ۔’’شرّنوں من زانتُن کہ واجہ چمن چیا چو دور دوراِنت بزاں کہ دگہ یکے ءِ عشقا گار اِنت ۔ منا بے وقوف ءِ خیال ءِ کُرتہ ؟ راستے من بے علم ءِ اُن ،جاہل ءِ اُن۔ منا باید اِنت کہ بَوانین۔ آئی وتی دلا گشت کہ اگہ من بوانین تہ کس مناریپینت نہ کنت۔ نون آئی دلا وانگ ئے حُب بوت۔ مرد ئے جیب ءِ خطا آئی عقل و دل ءِ تہا یک انقلابے پیدا کُرتت آئی وانگ بنا کُرت ، پہ علم یاد کنگ ءِ حاطر ا آئی وتی سرا شپ او روچ یک کُرت۔
یک ماہے گوئست ،دومی ماہ گوئست سہمی ماہ گوئست۔ نوں آ ہمے قابل بوتگ ات کہ ہرچ نبشتہ ءَ وانت کرت بکنت۔ یک روچے آئی مردپہ وتی کارا شت تہ آچہ صندوخا سئے ماہ پیسر ئے خط ءَ در کرت او آورت کہ چہ آئی مرد ئے جیبادر آہتگت۔

آئی دل چہ گلا بال اَت کہ نوں آاے خطا وانت کنت۔ آئی وتی دلا گشت: بوشت باریں یک برے خط ءَ بَوانیں گِڑا من آہرا شرَکنین‘‘
خط ءِ تہا چوش نوئشتہ اَت ’’ دوستیں نکو لاوچ ۔وتی گشگ ءِ پدا کتابا دیم دئیگا اُن ،منا اُمیت اِنت کہ دویاسئے ما ہے تہا تئی شریں اور دوستیں جن چہ جہالت ئے سیاہیں پردہا در کیت۔۔۔ منی سنگت ! آہرا سر پد بکن کہ مرچی کیں زمانہا مئے کِرّ ءَ جاہل بوہگا چہ حرابیں حبرنے، آئراے کتابا بَوانیں تاکہ آوانندگیں جنین ءِ گشک ببیت۔
چو کہ توزانئے کہ ماجہالت ئے گارکنگا پہ تحریک زُرتہ او پاد آھتگ اَ ن ، آئی تہامارا روچ پروچ کامیابی نصیب بوہگا اِنت ، مارا باید اِنت کہ ماوتی گس ءِ تہے جاہلانا علم ءِ زیور بپو شائینن۔ تو پلیگا ءَ بوانین۔
نیکیں واہگاں گوں۔

 
دوستانی پنت
گوہر ملک
اَست اَت یک مردے ۔اِیشی نام بلوچ خان اَت ۔ اے مرد سک مزنیں زمیندارے اَت ۔اے چو بادشاہانی ڈولااَت۔ چو بزاں کہ بادشاہے اَت وسک خدا دوستے اَت پمیشا خَدا آہرا اِنکہ داتگ اَت۔
یک برے سوج بوت کہ مزنیں بزرگے پیداگ اِنت و درستیں اَمیرو سردار آہراوتی شہر ا آیگ ئے دعوت داتگ اَنت ۔
بلوچ خان کہ اُشکُرت آہم آہرا وتی شہرا آیگئے دعوت دات و وتی دِلا گوشتے اگہ آ منی شہرابییت من آہی دستا گرین و آنہی مرید بین۔لہتیں روچا رَند آخر ہما مزنیں بزرگ بلوچ خانئے شہراہم آحت ۔ بلوچ خان بزرگئے دستا گپت و آنہی مُرید بُوت ۔ بزرگ چائی اَنچو وش بُوت کہ آنہیا وتی بچ کُرت۔ اصلااے بزرگ دنیاہیئے ءِ ٹگے اَت آکہ بلو چ خانئے دولتا دیست آہی دپ آپ کُرت۔
بلوچ خانئے لہتیں دوست کہ عقلمند اتنت آگشت اَنت کہ دوست اِے بزرگے نہ اِنت بلکہ ٹگے۔ بلو چ خاناکہ اے ہبر اُشکُرت وتی دوستاں چہ زھر کرت و گُشت شما کہ چو گُشت شما منی دوست نہ اِت بلکہ دُشمن اِت۔
وختے کہ بزرگ چہ بلوچ خانئے گساشت آیک اُشترے چہ زر و سُہرا بار کرت و دات کہ ایشاں پہ وتی خواریں مُریداں ببر۔۔۔۔۔۔ سال وکپّے کہ گوست بزرگا وتی مردماں کہ آہی مُرید اَتنت آران کُرت بلوچ خان وتی دوستان و نوکراں گلیناں کُرت و آہی مردماں آورُت ۔ انچو کناں کنانا بلوچ خانئے درستیں مَردم شُت اَنت۔ یک روچے بزرگا بلوچ خانا را گوشت من تئی ملکاپہ وتا ڈگار گپتگ اُن بیا من و تو وتی ڈگاراں یکجاہ بکنن۔ ہرچی کہ فصل بوت بہرِ کنن۔ بلوچ خاناوتی ڈغارگوآہی اوارکُت۔ فصل ئے وختا بلوچ خان سرپد بوت کہ پیرِ ا منا رد دات ۔ خُدا ئی حُکما بزرگ بیمار بوت و مرت۔ آہرا اولاد نہ یت۔ آئی میراثاآہی مرید وتی کُرت اَنت ۔بلوچ خانا گوشت منی ڈگاراں نون منا بدیت ۔مریداں آہرا صاف جواب دات کہ ترا ڈگار نیست ۔ہرچی کہ است مئے پیر ئے اَنت۔۔۔۔۔۔ نوں بلوچ خاناوتی دوستانی حبر یات آحتنت کہ اے پیرے نہ اِنت بلکہ ٹگے ات۔ بلے نوں آچون کُرت نوں آپ چہ سرا گوستگ اَت۔
چوبیت عقلمندیں دوستانی حبرئے نَہ زُورگ ءِ حال کہ بلوچ خانئے بوت ۔