بازیں مردمانی گشتن ہمے بیت وھدے تو یک کارے بنگیج کنگ لوٹ ئے پیسر ا سد برا بہ جیڑ پدا کارا سرجم بہ کن۔ بلئے من وھدے نبشتہ کنگا بنگیج کن آں گڈا منی دیمادگہ نوکیں کسہ یے کئیت او من پیسریگیں کسہ آ نیم توام یل کن آں پرچا کہ من ہمے سرپد باں کہ آنہیا چہ ھمے نوکیں کسہ ئے نبشتہ کنگ گیشتر ھژدری اِنت ۔ لھتیں برا منی دیما سک باز راستی کسہ ، آزمانک بنت و منی واستہ اے گچین کنگ سک گران بیت کہ من پیسرا کجام بنگپ ئے سرا نبشتہ بہ کن آں ۔ سد برا جیڑگا پدمن ھمے سرپد باں کہ ھما بنگپ زورگ و نبشتہ کنگ بہ بیت کہ آئی ئے تہلیں راستیا مردم منّگا جریدگ مہ بنت ۔ ھمے رنگا منی بازیں نبشتانک و آزمانک من شنگ نہ کرتگ اَنت کہ منی ترندیں گپاں مردم رد مہ زورنت ، ءُُ لہتیں برا من ناسرجمیں نبشتانکا پٹ و پول کنگا پد من نوکیں رنگے دئے آں و نبشتہ کن آں ، من نبشتانکا نوکیں رنگے دات کن آں بلئے کسہ نوک نہ بیت پد ا ہم ہمک نوبت و زمانگا ھمے کسہاں چہ مردم سیت ( فائدہ ) زرت کننت ۔
منی بنگپ تہلیں راستی ئے درشان کنگ اِنت اگاں مردم منی گپاں رد بہ زور اَنت پد ا ھم من درشان کن آں پرچا کہ ،منی ھِرس نبشتانک و آزمانک نبشتہ کنگ نہ اِنت منی مول ھمیش اِنت کہ من ھرچی کہ سرپداں دگراں ھم سرپدی دات بہ کن آں ۔ انچو کہ گل جانئے کسہا منا سک بے تاھیر کرتگ ، ھمک روچ ئے وڑا کلاس گرگاپد وھدے پہ اسپتالا درکپ آں گڈا لیبر روم ئے تہا وڑ وڑیں کیس گند آں ،اے اولی کیس اَت کہ من گندگاات آں کہ یک زالبولے ئے دست و پاد بستگ اَنت و زالبولا چیہانٹا چہ لیبرروم سرا زرتگ اَت و سک بے سد و سما اَت ، من فائل زرت دانکہ سرپد بہ باں کہ چے نادراھی اِنت گڑا اودا نویستگ اَت(Perpueral psychosis) پرپیورل سائیکوسس ، اے ھما نفسیاتی نادراھی اِنت کہ یک ماتے آچلگی آ پد بیت ، سائیکوسس ئے بزانت گیشا چہ گیش زہنی نادراھی و پرپیورل سائیکوسس ئے بزانت ھما زہنی یا نفسیاتی نادراھی کہ زالبولا چلگاپد شش ھفتگ ءِ تہا بیت ،باز جاہا انچو ھم گشگ بیت کہ اے نادراھی چلگی ئے ترس و بیما چہ ھم گنوک کنت ۔ بلئے اے نادراھی سک کم بیوکیں نادراھی اِنت بزاں کہ باز کم زالبولاں بیت ، انچوش کہ ھر ودی بیوکیں پنچ سد چکاں چہ یک ماتے اے نادراھی ئے آماچ بیت ۔
بازیں رندا اے نادراھی ھمے سببابیت کہ ماتا اولی چک ئے ودی کنگئے وھدا بوتگ یا آنہیا کہول ئے تہا مردمے آھمے رنگا نفسیاتی نادراھی بوتگ ، انچو بے کساس کہ بے علاجا شر نہ بوھگ ئے وڑا او آئی واستہ علاج درکار بوتگ ۔
منااے نادراھی بابتا باز سرپدی نیست اَت پمیشکا من یک سینئر ڈاکٹر یےSenior Doctor جست کرت کہ پرپیورل سائکوسس پرچا بیت او ایشی سوب چے اِنت اے نادراھی ئے علاج است یا نیست ؟؟ گڑا آنہیا منا پسو اے رنگا دات کہ اے نادراھی ئے انگت ئے یک سوب یے درگیجگ نہ بوتگ کہ چے سوبا بیت بلے باز جاہا پٹ و پولا چہ گشگ بوتگ کہ بوت کنت ماتا درکسانیا چہ بہ بیت بلے گیشتر اے نادراھی زند ئے تہا بازیں اڈ و جنجال و گرانیں ساعتانی گوازینگا پد بیت اے نادراھی ئے علاج است بلے انچش کہ زوت کنگ بہ بیت ، اے نادراھی ئے بنگینجی چیدگ ایش اِنت کہ آئرا واب نئیت و مردماں گوں گپ کنگا دل یے نہ گش ایت گڑا ھما دمانا ڈاکٹرئے پیشدارگ ءَ چہ آئی علاج زوت بیت و ڈاکٹر ئے ھم زمہ واری ھمے بہ بیت کہ چلگا پیسر زالبولا اے جستابہ کنت کہ چد و پیسر آئی خاندانئے تہا نفسیاتی مرض بوتگ یا اناں ۔
اے ڈاکٹر ا وَ ھمے رنگاگشت بلے منا ھچ تاھیر نہ رست منا نونزدہ سالیگیں گل جانا سک ملور کرتگ اَت ، اے بابتا من باز کتاب ونت و باز پٹ و پول کرت اے نادراھی بابتا پرچا کہ منا اے وش رنگیں گل جانئے گنوکیا پدرد کرتگ اَت ۔ اے روچا من وتی ڈیوٹی کرت و شتاں بلے دومی روچا چاراں لیبر روم ئے ڈنا یک پیرزالے گوں وتی جنکا اوشتاتگ ، پیرزال سک گریوگاات او گل جان گل جان کنگاات ، من وھدے آوانی نیمگا روگا لگ ات آں چار آں پیرزال وتی جنکا گشگااِنت کہ ڈاکٹر اگوں اردو آ گپ بہ جن ، آ جنک پرشتگیں گالوار ا گوں من گپ جنگا لگ اِت من پیرزال ئے دست گپت و گشت منی مات من بلوچے آں گوں من بلوچی آ گپ بہ کن ، آ پیرزال انچو گل بوت گشئے زاناں گل جان وش بوتگ و آئی گلائشا چہ منا انچو سما بوت کہ من سوبین بوتگ آں ۔ ۔۔۔
لیبر روم ئے تہا دگہ مردم نئیل اَنت بلے من گشت کہ منی سیاد اِنت و من پیرزال لیبر روم ئے تہابرت و گل جان پیش داشت ، ھمے درگتا پیرزال و آئی ئے مستریں جنکا گوں من سک باز مہر کرتگ ۔ لہتیں روچاں پد من جست گپت کہ منا گل جان ئے بابتا سرپدی لوٹ ایت گڑا مستریں گوھار گریوگا لگ اِت و گپ یے بندات کرت کہ :ما مشکے ئے نندوک ایں ، منی کماش ئے ظلم وزوراکی آں منی مات پیر کرت و گل جان اے جاور ا سر کرت ، ما سئے گوھار بوتگ ایں منا چہ کستر یں گوھار اے دگنیا آ نہ اِنت و آئی آ چہ کستر یں گل جان اِنت کہ بے سُد ا کپتگ و گنوک اِنت ۔ منی کماش اے دگنیا آچہ گستا بوتگ بلے آئی ظلم و ناروائیا چہ منی یک کستر یں گوھارے آ وت کشی کرت پرچا کہ آئی آ دگہ یکے دوست بوتگ و کماشا پہ زور آئی۔سانگ گوں دگہ بچکے آکرتگ ، و مرمانی دیما ھمے جار جنگ بوتگ کہ نادراھی آ کشتگ ، اوگل جانا درکسانیابگر داں روچ مرچی وتی زند ئے تہا وشیں روچ نہ دیستگ ، وھدے آ ردیت و ورنائیں کاڑے بیت اولی رند ا آئی ہساب کاینت گڑا آئی آ ھما کساسا درد بیت کہ گوں آئرا سگگ نہ بیت آئی شانگ و کوکارا چہ مات ھمے ترسا دروزاگا بند کنت بلے دومی رندا انچو درد بیت کہ گشئے گل جانئے ساہ کندنئے وھد اتکگ ، مات آنہیا ملائے کرا بارت بلے آ ھچ رنگا وش نہ بیت ، کماشئے گپ ھمے بنت کہ رستگیں جنک ئے ھمنچو زوت آروس بیت شرتر اِنت ۔ آ گل جانا چہ آنہیا ھژدہ و بیست سالامستریں مردینے آگون آروس دنت ۔ آ یک برے پدا وتی لوگ واجہ ئے ظلم وزوراکی ئے آماچ بیت ۔ منی بزگیں مات ھمے سرپد بیت کہ گل جانئے لوگ واجہ آئی زند ئے تہا وشی کار ایت و بوت کنت آئی زند ئے تہا مٹ و بدلی یے کئیت بلے منا اپسوز بیت کہ آ ھم گل جانادماغی گنوک کنت ،۔اے گپا پد آ پدا گریوگا لگ ایت ۔۔۔
بلے من ھمے پگرئے تہا کپ آں ۔چوناھا سائنس ئے زبانااے نادراھیا(Secondary Dysmenorrhoe)۔ گش اَنت ، Dysmenorrhoe درد اگش اَنت و primary ئے تہا کمو درد بیت ء”Menarche” ( بزاں اولی رندئے ہسابا) کمو درد بیت بلے اے نادراھی یے نہ اِنت انچش کہsecondary۔ ،او ایشی ئے بزانت ھما درد کہ سگگ نہ بنت ءsecondaryئے تہاpathogen بیت(pathogen) انچیں جراثیم بنت کہ نادراھی ودی کن اَنت و آئی complication چیدگ باز بنت بزاں کہ آ نادراھی ئے آماچ بیت و ultrasoundآ چہ پدّر بیت ۔ بلے بژنئے گپ ایش اِنت کہ اے زمانگا ھم مردم ملاہانی کرا رو اَنت ۔
